Besparen erfbelasting: hoe doe je dat slim? Vier manieren op een rij

Erfbelasting betaal je als iemand komt te overlijden en jij iets ontvangt uit de erfenis. Ons wordt vaak gevraagd of en hoe je op erfbelasting kunt besparen. Als je hier tijdig mee aan de slag gaat, kan dit zeker. Een aantal mogelijkheden daarvoor zet ik in dit artikel uiteen.

Vier manieren om te besparen op erfbelasting

• Opvullegaat of afvullegaat

Het opvullegaat en afvullegaat bij erfbelasting betekenen bijna hetzelfde. Het is een clausule in het testament waarmee het betalen van erfbelasting over erfenissen kan worden uitgesteld. Je zorgt ervoor dat je bepaalde vrijstellingen optimaal benut. Je kunt hier alleen een beroep op doen als er een testament is opgemaakt – en jij er uiteraard in bent opgenomen.

Het afvullegaat gaat een stapje verder dan het opvullegaat. Het afvullegaat kan actueel worden als de vrijstellingen van de kinderen (€ 21.559 in 2022) en de langstlevende ouder (€ 680.645 in 2022) volledig zijn benut. Daarna moet er 10% respectievelijk en 20% erfbelasting worden betaald. Het afvullegaat kan worden ingezet om alle tariefschijven optimaal te vullen. Dit betekent: eerst de 10%-schijf bij alle erfgenamen ‘afvullen’ en daarna de 20%-schijf toepassen. Dit kan een groter belastingvoordeel opleveren, maar heeft alleen effect bij grotere vermogens.

• Schenken voor overlijden

De optie om bij leven te schenken is interessant om onder de loep te nemen. Door te schenken, wordt de erfenis kleiner. Hierdoor betalen de erfgenamen na het overlijden minder erfbelasting. Je kunt ieder jaar het bedrag ter hoogte van de vrijstelling schenken. Natuurlijk moet dit ook kunnen. We zien vaak dat een vermogen in bijvoorbeeld een huis of bedrijfspand zit. Of dat mensen het geld graag in eigen beheer houden onder het mom: je weet ooit nooit. Hiervoor is een andere mogelijkheid: het schenken op papier.

Bij het schenken op papier krijg je een schuld aan je kinderen, terwijl je het geld in eigen beheer houdt. Hieraan kleven ook nadelen, zoals de hogere notariskosten. Daarbij hebben de ouders een schuld en de kinderen een vordering. Tijdens de aangifte kan dit nadelig uitpakken door de nieuwe box 3 berekeningen. Bij grotere vermogens raden wij aan om een schenkingsplan te maken. Betrek voor alle opties een accountant of belastingadviseur en zorg dat je maximaal profiteert.

• Bepaalde rente opnemen (renteclausule)

In een testament kun je bepaalde rente opnemen. Zo kan de langstlevende de bedragen aan de kinderen renteloos schuldig blijven. Hierbij kunnen bijvoorbeeld de erfgenamen samen een rentepercentage afspreken en in het testament opnemen dat er jaarlijks een bepaald percentage aan rente wordt bijgeschreven bij de vordering. Het is moeilijk op voorhand te bepalen wat het beste is. Door een flexibele renteclausule op te nemen in het testament kan na overlijden worden bezien met welke rente het meest optimale resultaat wordt bereikt.

Deze renteclausule heeft consequenties op de heffing van de erfbelasting. Immers, de schuld neemt toe, waardoor de nalatenschap bij een tweede overlijden kleiner wordt. Ook hierbij geldt: dit kan fiscaal gunstig zijn, maar uiteraard kleven ook hieraan soms nadelen. Ga de mogelijkheden daarom samen met een specialist zoals Van de Graft Accountants na.

• Testament opstellen

Dit is meer een eindconclusie omdat bovenstaande manieren, behalve de eventuele renteclausule, alleen bij testament kunnen worden geregeld. Zonder testament geldt voor de erfbelasting het wettelijk erfrecht. Daarnaast voorkomt een testament onenigheid, doordat de wil/wensen van de erflater zijn vastgelegd. Een testament wordt door de notaris opgesteld.

Bij Van de Graft kijken wij vervolgens nog over het concept dat de notaris heeft opgesteld. Hierbij kijken we naar de juridische en fiscale aspecten. Wij nemen vervolgens het testament door en adviseren de opdrachtgever. Daarbij heeft een aanpassing in het testament consequenties voor de aangiften erfbelasting en inkomstenbelastingen bij schenkingen en erfenis. Het is altijd een goed idee om ook deze met een belastingadviseur op te pakken.

Heb je al een testament maar is deze al even niet geüpdatet? Bij testamenten ouder dan tien tot vijftien jaar kan het interessant zijn om deze opnieuw te laten beoordelen. Zeker als er veranderingen hebben plaatsgevonden, zoals een overlijden in de familie of een scheiding.

Levenstestament

Nog een laatste aspect waarop ik je graag attendeer: het levenstestament oftewel het testament bij leven. Hierin kun je allerhande zaken opnemen. Je legt vast wie je financiële, medische en persoonlijke zaken gaat regelen wanneer je dit zelf niet meer kunt. Bijvoorbeeld wat gebeurt er als je naar een verpleeghuis gaat? Je kunt dan bijvoorbeeld een erfdeel uitbetalen, zodat je bijdrage voor de verpleging minder wordt. Kortom, laat je een testament opstellen, kijk dan direct ook even naar een levenstestament.