Overname van een familiebedrijf: de fiscale do’s en don’ts
In één klap een familiebedrijf overdragen naar de volgende generatie is onmogelijk. Een dergelijke overname is een proces, waarbij het belangrijk is dat je op tijd begint. Waar je in dit proces fiscaal gezien op moet letten zet ik in dit artikel, aan de hand van enkele do’s en don’ts, voor je uiteen.
Do’s
- Betreft het een overname tussen ouder(s) en een kind? Zorg dan dat het kind al geruime tijd voor de overname meedraait. Op die manier kan hij/zij er gefaseerd ingroeien, terwijl de ouders zich geleidelijk aan terugtrekken.
- Neem de huidige en gewenste bedrijfsstructuur, voor zowel de koper als de verkoper, goed onder de loep. Is het in deze bedrijfsstructuur mogelijk om op een fiscaal optimale wijze het bedrijf over te dragen of moet er voorafgaand aan een overdracht nog worden geherstructureerd? Houden de ouders een holding aan, waar het gespaard vermogen of onroerend goed in blijft? Zomaar wat vragen die aan een goede fiscale strategie ten grondslag liggen.
- Zorg dat er voor de ouders een financiële planning komt om de toekomstige inkomsten, uitgaven en vermogenspositie goed in kaart te brengen. Diverse vraagstukken passeren hierbij de revue zoals:
- Gaan de ouders volledig uit de onderneming of houden zij een belang in het bedrijf?
- Wat is er nodig voor het pensioen en hoe wordt dat vormgegeven?
- Is er een bedrijfspand dat bij ouders achter blijft en dat door de bedrijfsopvolger wordt gehuurd?
- Ontvangen de ouders salaris, dividend of lijfrente vanuit de onderneming?
Zoveel wensen, zoveel opties. De uiteindelijke keuze is afhankelijk van veel aspecten zoals het aanwezige bedrijfsvermogen, gespaard pensioen en de fiscale consequenties per optie. Dat alles op een rijtje zetten, heeft tijd nodig.
- Het financieringsplaatje voor de koper op tijd inkleuren, betekent dat er tijd genoeg is om de financiële, juridische en fiscale voor- en nadelen onder de loep te nemen. Gaat het kind geld lenen van de ouders of extern? Of wordt (een deel van) de onderneming geschonken? Voor alle opties is een goed onderbouwd plan wenselijk.
- Begin op tijd. Dit is denk ik mijn belangrijkste advies. Goed werk heeft tijd nodig, en bij een overname waar privé en zakelijk door elkaar lopen is dit des te belangrijker. Wat is op tijd, hoor ik je vragen. Dit verschilt per geval, geen een onderneming is immers hetzelfde. Het kan zeker geen kwaad om zo’n 10 tot 5 jaar voor de overname met de eerste oriënterende gesprekken te starten. De overnames waar achteraf gedoe ontstaat, zijn vaak de overnames waar niet voldoende tijd is genomen voor de emotionele, zakelijke, fiscale, juridische en financiële consequenties en mogelijkheden voor alle partijen.
Don’ts
- Geen oog hebben voor de gehele familiesituatie. Zijn er meerdere kinderen, die niet werkzaam zijn in onderneming? Indien de bedrijfsopvolger een deel van de onderneming geschonken krijgt, is het de bedoeling dat de andere kinderen dan worden gecompenseerd en zo ja, op welke wijze? Dit kan bij leven al (door middel van schenkingen aan de andere kinderen) of bij overlijden door middel een regeling op te nemen in het testament. Als ouder wil je voorkomen dat hier tussen de kinderen onderling onenigheid over ontstaat.
- Niet verdiepen in fiscale mogelijkheden rondom de overname, zoals de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), kan erin resultaten dat je niet maximaal profiteert van de fiscale voordelen die er zijn. Is er sprake van ondernemingsvermogen dat mee over wordt gedragen, dan kun je – mits je er tijdig op anticipeert – profiteren van een interessante vrijstellingen en doorschuifregelingen. Het is van belang om je tijdig te verdiepen in de mogelijkheden en voorwaarden van deze regelingen. Doe je dit niet, dan kun je misschien geen – of voor een lager deel – een beroep doen op de BOR of doorschuifregelingen. Zo moet de bedrijfsopvolger een aantal jaar op de loonlijst staan om van enkele van deze regelingen te profiteren.
- Heeft de koper een partner, dan kan het zomaar gebeuren dat deze in de overname wordt vergeten. Het is goed om na te denken en vast te leggen wat de rol van de partner wordt. Gaat de partner meewerken of krijgt deze een belang in het bedrijf? Op welke manier geef je dat dan praktisch en fiscaal zo goed mogelijk vorm? Weer een onderwerp voor op je lijstje.
Betrek op tijd een relatiebeheerder
Ik schreef eerder dat op tijd beginnen fundamenteel is. Ik wil dit aanvullen met: betrek hierbij al in het eerste stadium de relatiebeheerder/accountmanager van je accountantskantoor. Bij een bedrijfsopvolging binnen een familiebedrijf komen veel fiscale, juridische en financiële zaken samen. Jouw relatiebeheerder weet welke onderwerpen op welk moment moeten worden aangesneden. Zodra zaken echt concreet worden weet hij/zij de fiscalist, accountant of jurist te betrekken. Zo werk je samen toe naar een vruchtbare overname voor iedereen.
Onderdeel van de Rubriek overname familiebedrijf
Dit artikel is onderdeel van de rubriek: ‘Overname familiebedrijf’ dat wij schreven voor de vele familiebedrijven die deze regio rijk is. Over het algemeen genomen verloopt een bedrijfsovername of bedrijfsopvolging binnen een familiebedrijf gemoedelijk, zonder al te veel problemen. Toch bestaan er valkuilen en zijn er diverse aandachtspunten. Om iedere overname harmonieus te laten verlopen, is deze rubriek geschreven. Doe er je voordeel mee!
Lees ook:
Overname van een familiebedrijf: onmisbare tips van de accountant
Overname van een familiebedrijf: onmisbare tips van de jurist
Heb je nog vragen? Bel of mail dan met onze belastingadvies Joris.
Joris van der Aa
Belastingadviseur
jvdaa@vga.nl
Telefoon (kantoor) 0492-462206